هیدروکسیپروپیل متیلسلولز (Hydroxypropyl Methylcellulose – HPMC)
هیدروکسیپروپیل متیلسلولز (Hydroxypropyl Methylcellulose – HPMC)
معرفی کلی
هیدروکسیپروپیل متیلسلولز (HPMC) یک پلیمر سلولزی نیمه سنتتیک است که از سلولز طبیعی به دست می‌آید و به صورت پودر سفید تا کرم رنگ عرضه می‌شود. این ماده به دلیل خواص غلظت‌دهی، ژل‌سازی، فیلم‌سازی و پایدارکنندگی در صنایع آرایشی، دارویی، غذایی و ساختمانی کاربرد گسترده دارد. HPMC به فرمولاسیون‌ها کمک می‌کند تا بافت یکنواخت، قوام مناسب و پایداری طولانی داشته باشند.
مشخصات کلی
نام فارسی: هیدروکسیپروپیل متیلسلولز
نام انگلیسی: Hydroxypropyl Methylcellulose – HPMC
فرمول شیمیایی: (C₁₂H₂₂O₁₀·C₃H₆O)n (تقریبی)
شکل ظاهری: پودر سفید تا کرم رنگ
حلالیت: محلول در آب سرد و گرم، نامحلول در حلال‌های آلی
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
حالت: پودر
بو: خنثی
چگالی: حدود 1.3 g/cm³
ویسکوزیته: قابل تنظیم با غلظت و دمای محلول
ماهیت: پلیمر سلولزی با خواص ژل‌سازی، غلظت‌دهی و فیلم‌سازی
پایداری: پایدار در محدوده pH 3–11 و دمای محیط
خواص و مزایا
✅ غلظت‌دهنده و ژل‌ساز قوی
✅ ایجاد فیلم محافظ و افزایش پایداری فرمولاسیون‌ها
✅ حل شدن آسان در آب و ایجاد محلول یکنواخت
✅ سازگار با مواد آرایشی، دارویی و غذایی
✅ افزایش کیفیت، بافت و دوام محصول نهایی
کاربردها
🔹 صنایع دارویی
عامل غلظت‌دهنده و ژل‌ساز در شربت‌ها، ژل‌ها و محلول‌ها
پوشش‌دهنده داروها و کنترل رهایش ترکیبات فعال
🔹 صنایع آرایشی و بهداشتی
غلظت‌دهنده و پایدارکننده کرم‌ها، لوسیون‌ها و ژل‌ها
ایجاد بافت یکنواخت و تثبیت فرمولاسیون
🔹 صنایع غذایی
غلظت‌دهنده و پایدارکننده سس‌ها، دسرها و نوشیدنی‌ها
🔹 صنایع ساختمانی و صنعتی
افزودنی در ملات‌ها و رنگ‌ها برای بهبود خواص غلظتی و پایداری
نکات ایمنی و احتیاط
⚠️ مصرف در دوزهای معمول غذایی، دارویی و آرایشی بی‌خطر است.
⚠️ تماس مستقیم با چشم ممکن است تحریک جزئی ایجاد کند.
⚠️ در محیط خشک، خنک و دور از رطوبت نگهداری شود.
⚠️ از بسته‌بندی‌های دربسته برای جلوگیری از جذب رطوبت استفاده شود.
جمع‌بندی
هیدروکسیپروپیل متیلسلولز (HPMC) یک پلیمر سلولزی طبیعی اصلاح‌شده است که به عنوان غلظت‌دهنده، ژل‌ساز، فیلم‌ساز و پایدارکننده در صنایع دارویی، آرایشی، غذایی و صنعتی استفاده می‌شود. این ماده باعث بهبود ویسکوزیته، بافت و پایداری محصول شده و انتخابی ایده‌آل برای فرمولاسیون‌های حرفه‌ای و با کیفیت است.