زینک استئارات (استئارات روی، Zinc stearate)
زینک استئارات یا استئارات روی (Zinc Stearate)
معرفی کلی
زینک استئارات یک ترکیب شیمیایی آلی–معدنی است که از واکنش اسید استئاریک با نمک روی به دست می‌آید. این ماده به صورت پودر سفید، ریزدانه و بدون بو وجود دارد و به دلیل خواص روان‌کنندگی، آب‌گریزی و ضدکپک، در صنایع مختلف از جمله آرایشی–بهداشتی، دارویی، پلاستیک و لاستیک کاربرد فراوان دارد.
مشخصات کلی
نام فارسی: زینک استئارات یا استئارات روی
نام انگلیسی: Zinc Stearate
فرمول شیمیایی: C₃₆H₇₀O₄Zn
وزن مولکولی: حدود 632 g/mol
شکل ظاهری: پودر سفید نرم، بدون بو و غیرمحلول در آب
حلالیت: نامحلول در آب و الکل، اما محلول در روغن‌های گیاهی و برخی حلال‌های آلی
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
ماهیت: نمک فلزی اسید چرب
ویژگی سطحی: آب‌گریز (Hydrophobic)
پایداری: مقاوم در برابر گرما و رطوبت
خواص بارز: روان‌کننده، ضدکف، جداکننده قالب و پایدارکننده
خواص و مزایا
✅ بهبود خاصیت روان‌کنندگی در فرمولاسیون‌ها
✅ جلوگیری از چسبندگی و کلوخه شدن پودرها
✅ خاصیت ضدآب و کمک به ماندگاری محصولات پودری
✅ ضدکپک و دارای خاصیت آنتی‌میکروبی جزئی
✅ افزایش طول عمر محصولات پلیمری و لاستیکی
کاربردها
🔹 صنایع آرایشی–بهداشتی:
استفاده در پودرهای آرایشی (پنکیک، پودر فشرده و سایه) برای ایجاد بافت نرم و مات
بهبود جذب و ماندگاری روی پوست
🔹 صنایع دارویی:
به‌عنوان روان‌کننده در قرص‌سازی برای سهولت در پرس و جلوگیری از چسبندگی به قالب
🔹 صنایع پلاستیک و لاستیک:
به‌عنوان پایدارکننده حرارتی و جداکننده قالب
بهبود فرآیند تولید محصولات پلاستیکی و لاستیکی
🔹 صنایع رنگ و پوشش:
کمک به پراکندگی بهتر رنگدانه‌ها
افزایش مقاومت رنگ در برابر رطوبت
نکات ایمنی و احتیاط
⚠️ در صورت استنشاق گرد و غبار زیاد ممکن است موجب تحریک دستگاه تنفسی شود.
⚠️ باید در محیط خشک، خنک و به‌دور از رطوبت نگهداری شود.
⚠️ تماس مستقیم طولانی با پوست یا چشم توصیه نمی‌شود.
جمع‌بندی
زینک استئارات یا استئارات روی، یک افزودنی چندمنظوره است که به‌عنوان روان‌کننده، پایدارکننده و ضدآب در صنایع مختلف از داروسازی و آرایشی گرفته تا تولید پلاستیک، لاستیک و رنگ نقش مهمی ایفا می‌کند. همین ویژگی‌ها آن را به یکی از مواد اولیه پرکاربرد در صنایع شیمیایی و بهداشتی تبدیل کرده است.