تیتانیوم دی اکساید (تیتانیوم دی اکسید، Titanium dioxide)

تیتانیوم دی‌اکساید (Titanium Dioxide)

معرفی کلی

تیتانیوم دی‌اکساید یک ترکیب معدنی سفیدرنگ با فرمول شیمیایی TiO₂ است که به دلیل قدرت بالای پوشانندگی و بازتاب نور، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رنگدانه‌ها و فیلترهای فیزیکی ضدآفتاب شناخته می‌شود. این ماده در صنایع مختلف از جمله رنگ‌سازی، پلاستیک، کاغذ، مواد غذایی، داروسازی و به‌ویژه محصولات آرایشی–بهداشتی کاربرد گسترده دارد.

مشخصات کلی

• نام فارسی: تیتانیوم دی‌اکساید

• نام انگلیسی: Titanium Dioxide

• فرمول شیمیایی: TiO₂

• شکل ظاهری: پودر سفید، بدون بو و نامحلول در آب

• ساختار کریستالی: معمولاً در دو فاز اصلی روتایل (Rutile) و آناتاز (Anatase) عرضه می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

• وزن مولکولی: 79.87 g/mol

• چگالی: حدود 4.23 g/cm³ (بسته به فاز کریستالی)

• نقطه ذوب: حدود 1843°C

• پایداری: پایدار در برابر نور و حرارت

• ویژگی بارز: قدرت بالای بازتاب نور مرئی و جذب پرتوهای فرابنفش

خواص و مزایا

✅ رنگدانه سفید با پوشانندگی و شفافیت بسیار بالا
✅ مقاوم در برابر نور و گرما، بدون تغییر رنگ
✅ فیلتر فیزیکی مؤثر در برابر اشعه UVA و UVB در کرم‌های ضدآفتاب
✅ غیرسمی و ایمن برای استفاده در صنایع غذایی و دارویی در مقادیر مجاز
✅ سازگار با پوست و مناسب برای محصولات آرایشی

کاربردها

🔹 صنایع آرایشی–بهداشتی:

• تولید کرم‌های ضدآفتاب به‌عنوان فیلتر فیزیکی

• استفاده در کرم‌های پودر، لوسیون‌ها و محصولات آرایشی برای ایجاد رنگ سفید و پوشانندگی

🔹 صنایع غذایی و دارویی:

• به‌عنوان افزودنی خوراکی (E171) جهت سفیدکنندگی در آدامس، شیرینی‌جات و داروها

• پوشش‌دهنده قرص‌ها و کپسول‌ها

🔹 صنایع رنگ، پلاستیک و کاغذ:

• رنگدانه اصلی سفید برای رنگ‌ها و پوشش‌ها

• افزایش مقاومت در برابر اشعه UV و بهبود خواص نوری

نکات ایمنی و احتیاط

⚠️ در حالت نانویی، ذرات تیتانیوم دی‌اکساید می‌توانند اثرات متفاوتی بر بدن و محیط داشته باشند؛ بنابراین استفاده از آن باید مطابق استانداردهای بین‌المللی باشد.
⚠️ استنشاق پودر آن در مقادیر زیاد می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند، لذا هنگام کار باید از تجهیزات حفاظتی استفاده شود.
⚠️ در محیط خشک، خنک و به‌دور از رطوبت نگهداری شود.

جمع‌بندی

تیتانیوم دی‌اکساید (TiO₂) یک رنگدانه معدنی پرکاربرد با خواص منحصربه‌فرد است که هم در صنایع سنگین مانند رنگ‌سازی و پلاستیک و هم در صنایع حساس مثل آرایشی، دارویی و غذایی نقش کلیدی دارد. این ماده به‌دلیل پوشانندگی بالا و توانایی فیلتر کردن اشعه‌های مضر خورشید، جایگاه ویژه‌ای در تولید ضدآفتاب‌ها و محصولات مراقبت از پوست پیدا کرده است.