ادتا ۲ سدیم (EDTA-2Na)

ادتا ۲ سدیم (EDTA Disodium Salt)

معرفی کلی

ادتا ۲ سدیم یا دی‌سدیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (Disodium EDTA) یک ترکیب شیمیایی مهم از دسته عامل‌های کلاته‌کننده است. این ماده توانایی بالایی در باند شدن با یون‌های فلزی دارد و به همین دلیل به‌عنوان پایدارکننده، نگهدارنده و تنظیم‌کننده در صنایع مختلف از جمله داروسازی، آرایشی–بهداشتی، غذایی و شیمیایی کاربرد دارد.

مشخصات کلی

• نام فارسی: ادتا ۲ سدیم

• نام انگلیسی: Disodium EDTA

• فرمول شیمیایی: C₁₀H₁₄N₂Na₂O₈·2H₂O

• شکل ظاهری: پودر کریستالی سفید

• حلالیت: محلول در آب، نامحلول در الکل

• طعم/بو: بدون بو و تقریباً بدون مزه

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

• وزن مولکولی: 372.24 g/mol (به‌صورت دی‌هیدرات)

• pH محلول 1%: حدود 4.3 – 4.7

• پایداری: پایدار در دمای اتاق، اما رطوبت‌پذیر

• ساختار: عامل کلاته‌کننده با چهار گروه کربوکسیلات و دو گروه آمین

خواص و مزایا

✅ جلوگیری از اثرات مخرب یون‌های فلزی (مانند آهن و مس) در محصولات غذایی و آرایشی
✅ بهبود پایداری رنگ، عطر و طعم در فرمولاسیون‌ها
✅ جلوگیری از رسوب و تغییر رنگ در محصولات شوینده
✅ استفاده به‌عنوان عامل ضدانعقاد در آزمایشگاه‌ها
✅ تقویت عملکرد نگهدارنده‌های دیگر

کاربردها

🔹 صنایع غذایی:

• به‌عنوان پایدارکننده و نگهدارنده برای جلوگیری از اکسیداسیون چربی‌ها و تغییر رنگ

• افزایش ماندگاری کنسروها، نوشیدنی‌ها و سس‌ها

🔹 صنایع آرایشی و بهداشتی:

• استفاده در شامپو، کرم، لوسیون و شوینده‌ها برای افزایش پایداری فرمولاسیون

• جلوگیری از تجزیه مواد فعال در حضور یون‌های فلزی

🔹 صنایع دارویی:

• به‌عنوان عامل کلاته‌کننده در داروها و محلول‌های تزریقی

• کمک به درمان مسمومیت‌های فلزی (سرب، جیوه و غیره)

🔹 صنایع شیمیایی و آزمایشگاهی:

• عامل کمپلکس‌ساز در آنالیز شیمیایی

• استفاده در صنایع کاغذ، نساجی و عکاسی

نکات ایمنی و احتیاط

⚠️ مصرف بیش از حد در مواد خوراکی مجاز نیست و باید طبق استانداردهای بین‌المللی (مانند FDA و FAO) رعایت شود.
⚠️ در صورت تماس مستقیم با چشم یا پوست ممکن است ایجاد حساسیت کند.
⚠️ در محیط خشک، خنک و به‌دور از رطوبت نگهداری شود.

جمع‌بندی

ادتا ۲ سدیم (Disodium EDTA) یک عامل کلاته‌کننده پرکاربرد است که با جلوگیری از اثرات یون‌های فلزی، موجب افزایش ماندگاری و پایداری محصولات غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی می‌شود. به همین دلیل به‌عنوان یکی از مواد اولیه مهم در فرمولاسیون‌های صنعتی و بهداشتی شناخته می‌شود.